Polska to nie tylko morze i góry. Wakacje na południowo-wschodnich krańcach to niezapomniane przeżycie dla każdego. Od Podlasia, przez Podkarpacie, po Śląsk – coś dla siebie znajdą tu zapaleni rowerzyści i kajakarze, miłośnicy dzikiej przyrody, gastro-entuzjaści i zainteresowani historią przemysłu. Prezentujemy zestawienie nieoczywistych atrakcji turystycznych, które odkryjesz poza utartym szlakiem. Poczuj sielankowy klimat!
Polska wschodnia rowerem – nieskażone piękno natury
Gołdap – kraina poszukiwaczy przygód
Wycieczkę po ciekawych miejscach Polski wschodniej zaczynamy w niewielkiej Gołdapi, będącej jedynym uzdrowiskiem na Warmii i Mazurach. Wypoczywające tu pary, grupy znajomych, ale i rodziny z dziećmi odetchną wyjątkowo czystym, niczym nieskażonym powietrzem. Tchu może zabraknąć im jedynie od ilości atrakcji turystycznych.
Odkrywanie Gołdapi, jednego z miast międzynarodowego ruchu Cittaslow, warto zacząć od spaceru Promenadą Zdrojową, gdzie zlokalizowane są uzdrowiskowe obiekty, w tym nowoczesne tężnie solne i pijalnia wód mineralnych. W końcu nie bez powodu Gołdap zwyciężyła w 2019 w konkursie Komisji Europejskiej EDEN na „Najlepsze Europejskie Destynacje Turystyczne” w kategorii turystyka zdrowotna i wellness.
Gołdap to idealne miejsce na aktywny wypoczynek z tajemnicą w tle. W pobliskiej Rapie znajduje się grobowiec-piramida rodu von Fahrenheid, a w Stańczykach monumentalne mosty arkadowe zwane „Akweduktami Północy”. Wiele wrażeń dostarcza też wizyta w Puszczy Rominckiej, gdzie znajdują się bunkry z okresu II Wojny Światowej. Z kolei Puszcza Borecka jest najbardziej odludną i najrzadziej odwiedzaną częścią Mazur. Latem można wypatrzeć w niej żubry i wziąć udział w bezkrwawym safari z setkami dzikich zwierząt.
Pod samym Zakopanem Północy, jak bywa nazywana Gołdap, znajduje się jeden z mazurskich garbów, Piękna Góra, gdzie zimą na amatorów białego puchu czekają trasy narciarskie i i snowpark dla snowboardzistów. Na szczycie działa też kultowa obrotowa kawiarnia oferująca panoramiczne widoki okolicy.
Porada: Smakoszom polecamy degustację wyjątkowego Miodu Mazur Garbatych wyróżnionego certyfikatem dziedzictwa kulinarnego. Gołdapscy pszczelarze od lat wytwarzają go zgodnie ze starą recepturą, w pasiekach ukrytych w dzikich ostępach. Charakterystyczną potrawą regionu są też kartacze, które doczekały się swojego corocznego święta.
Gdzie nocować: Szukającym noclegu w okolicy polecamy przytulny Hotelik Gołdap. Możliwy pobyt z psem. W obiekcie działa wypożyczalnia rowerów.
Biebrzański Park Narodowy – ostoja dzikiej przyrody
Czujesz zmęczenie zgiełkiem codziennego życia? Szukasz miejsca, w którym poczujesz się jak na skraju cywilizacji? Jeśli Twoja odpowiedź brzmi „tak”, zaplanuj wymarzony wypoczynek w Dolinie Biebrzy, jednej z największych ostoi dzikiej przyrody w Europie.
W poszukiwaniu ciszy i zachwycającej przyrody ruszamy do Biebrzańskiego Parku Narodowego, utworzonego 9 września 1993 roku. Największy z polskich parków narodowych, położony wzdłuż rzeki Biebrzy, obejmuje obszar prawie 60 tys. hektarów Kotliny Biebrzańskiej i niewielkiego fragmentu Wzgórz Sokólskich. To tu znajduje się najlepiej zachowany w Europie kompleks torfowisk. Sam region wyróżniono w 2010 r. tytułem „„Najlepszej Europejskiej Destynacji Turystycznej” w kategorii turystyka wodna.
Najlepszym sposobem na odkrywanie uroków parku są liczne szlaki turystyczne. Wiele z nich prowadzi przez specjalnie przygotowane kładki i pomosty oraz przy wieżach widokowych ułatwiających wypatrywanie mieszkańców nadbiebrzańskich terenów. W tym popularnego tu łosia europejskiego, jeleni, bobrów, borsuków i piżmaków. Bagna są również ostoją dla blisko 300 gatunków ptaków – warto być przygotowanym na prawdziwą ornitologiczną ucztę. Biebrzański Park Narodowy to też dwa wyjątkowe zabytki: Twierdza Osowiec i Kanał Augustowski, jeden z najcenniejszych zabytków techniki w Polsce.
Porada: Na terenie parku wyznaczono 18 szlaków pieszych o łącznej długości ponad 500 km, 3 szlaki kajakowe: Biebrzą (146 km), Jegrznią i Ełkiem (72) km oraz Kanałem Augustowskim (34 km). Na rowerzystów czekają 3 trasy o łącznej długości 148 km.
Gdzie nocować: Wybierając się do parku najlepiej szukać noclegu w miejscowościach: Mońki, Zabiele, Rajgród, Grzędy lub Goniądz. Fanom budżetowych opcji polecamy liczne gospodarstwa turystyczne, w których ceny noclegów zaczynają się już od 40 zł.
Białowieża – jeden z ostatnich lasów pierwotnych
Na Podlasiu, w przeciętej granicą polsko-białoruską Puszczy Białowieskiej, mieści się jeden z 23 polskich parków narodowych – Białowieski Park Narodowy. W obecnej formie działa od 1947 roku, choć jego początki sięgają już 1921 roku, kiedy to był rezerwatem. Jest to najstarszy park narodowy w kraju i jeden z najstarszych w świecie. Od 1979 r. figuruje na liście światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Ikoną parku i puszczy jest żubr, znajdujący się w jego emblemacie.
Teren park obejmuje powierzchnię 10 517 ha, z czego ponad połowa podlega ścisłej ochronie. To fragment nizinnego lasu naturalnego o cechach lasu pierwotnego. Służy przede wszystkim badaniom naukowym, choć dla turystów przygotowano długą na 7 km trasę edukacyjną. Zwiedzanie możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem.
Puszcza Białowieska zajmuje szczególne miejsce na turystycznej mapie Podlasia. Można spędzić tu niezapomniany urlop – latem zwiedzając okolic na rowerze, a zimą biorąc udział w słynnych puszczańskich kuligach i tropieniu zwierząt. A gdy o faunę chodzi, to liczy ona aż 11 tysięcy gatunków, takich jak bobry, jelenie, sarny, dziki, wilki, rysie, lisy, wydry i wiele, wiele innych.
Białowieża to idealna opcja dla każdego, w tym dla poszukiwaczy wytchnienia. Tu naprawdę zwolnisz, nasycisz zmysły – dźwiękami i widokami przyrody, a jednocześnie zasmakujesz w lokalnej kuchni, która odzwierciedla gościnność mieszkańców tego regionu.
Do Puszczy Białowieskiej bez problemu dotrą nie tylko zmotoryzowani. Z Warszawy do Białegostoku kursują regularne pociągi (2,5 godz.), a stamtąd czeka nas jeszcze przesiadka w autobus (2-3 godz.).
Porada: Regionalne potrawy, takie jak pierogi białowieskie, kiszka ziemniaczana czy zupa opieńkowa serwuje restauracja w Pensjonacie Unikat. Idealna na romantyczną kolację będzie elegancka Restauracja Stoczek, zlokalizowana w budynku z 1929 roku – polecamy chłodnik i pielmieni.
Gdzie nocować: Wokół puszczy powstało kilka miejscowości typowo wypoczynkowych. Jednak większość odwiedzających ten wyjątkowy region nocuje w jego sercu – w Białowieży. Sama miejscowość jest piękną osadą z wieloma zabytkami z XIX i XX w. Tu też swój początek mają liczne szlaki turystyczne. W sezonie warto pomyśleć o rezerwacji z wyprzedzeniem.
Przełom Bugu – Podlasie z pokładu kajaka
Przełom Bugu wraz z parkiem krajobrazowym o tej samej nazwie jest wyjątkowym miejscem na mapie Polski. Ten odosobniony zakątek Podlasia to wymarzony kierunek zwłaszcza na weekendowy wypad. Pokochają go ceniący ciszę i spokój, z naturą na wyciągnięcie ręki.
Przełom Bugu znany jest z wielu kulturalnych wydarzeń, takich jak Landart Festiwal, z plenerowymi galeriami sztuki, Festiwal Trzech Kultur we Włodawie odwołujący się do dziedzictwa przeszłości czy plenery malarskie i rzeźbiarskie w Uroczysku Zaborek. To też kraina, gdzie przenikają się tradycje prawosławia, katolicyzmu, judaizmu i gdzie znajdujemy nawet pozostałości po wyznających islam mieszkańcach regionu.
Porada: Okolice są warte odwiedzenia niemal przez cały rok. Latem weźmiesz udział w popularnych tu spływach kajakowych, które urozmaicone są przez malownicze zakola i meandry rzeki. Co ważne, Bug doskonale nadaje się do rozpoczęcia przygody z kajakiem i do spływów rodzinnych.
Uroczysko Zaborek – podlaska idylla nad Bugiem
W miejscu z duszą i domową atmosferą, prowadzonym przez ludzi z pasją. W Janowie Podlaskim mieści się wyjątkowe Uroczysko Zaborek, ustronnie położony w kotlinie, nad malowniczym zalewem na terenie „Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu”. To usytuowany na obszarze ponad 70 ha kompleks zabytkowych obiektów w starej drewnianej architekturze, w stylu staroświeckiego zaścianka. Odnowione oferują dziś miejsca noclegowe dla ponad 100 osób w 6 tematycznie budynkach, takich jak Plebania z 1880 r., Zaścianek czy wiatrak „Koźlak”. Na uwagę zasługuje też doskonała lokalna kuchnia, w tym babka ziemniaczana i kluski z pokrzywą. Zaborek znalazł się w piątce wyróżnionych w konkursie na Najlepszą Europejską Destynację Turystyczną 2013 r. Przekonaj się, dlaczego ci, którzy tu byli – chętnie wracają.
Szlak rowerowy Green Velo
Wschód Polski to raj nie tylko dla kajakarzy, ale i fanów dwóch kółek. To tu czeka na nich Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo, mający blisko 2000 km długości. Najdłuższa trasa rowerowa w kraju przebiega przez obszar pięciu województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Green Velo zaczyna się w Elblągu, z którego zmierza na północny wschód wzdłuż Zalewu Wiślanego. Przez Warmię oraz Mazury dociera do styku granic trzech państw: Polski, Rosji i Litwy. Dalej biegnie przez Suwalszczyznę, mijając przy tym Puszczę Augustowską.
Ciekawie prezentuje się zwłaszcza podlaski odcinek, który obejmuje tereny trzech parków narodowych: Biebrzańskiego, Białowieskiego i Narwiańskiego. Dalej Green Velo biegnie przez Lubelszczyznę z malowniczymi nadbużańskimi krajobrazami i Roztoczański Park Narodowy. Dociera do województwa podkarpackiego, gdzie podziwiać można dwie cerkwie – w Radrużu oraz w Chotyńcu, wpisane w 2013 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Dalej trasa biegnie nieco na zachód, przez tereny Pogórza Przemyskiego i Doliny Sanu. Następnie dociera do Rzeszowa, potem biegnie przez Łańcut i Leżajsk do rzeki San, a za nią Sandomierza i przez Góry Świętokrzyskie do Kielc. Koniec trasy w Końskich.
Green Velo prowadzi przez 5 parków narodowych, 15 parków krajobrazowych, 26 obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz 36 specjalnych obszarów ochrony siedlisk. Po drodze nie brakuje zabytków, takich jak katedra we Fromborku, zamek w Lidzbarku Warmińskim, kompleks klasztorny w Supraślu, dawne żydowskie miasteczka Tykocin, Chmielnik i Leżajsk, Chełm, zamek w Łańcucie, miasto Sandomierz czy ruiny zamku w Ujeździe.
Gdzie nocować: Długość trasy dopasuj do możliwości czasowych – możesz ją dowolnie skracać lub wydłużać. Jeśli wybierasz się na dłuższą wyprawę i nie znasz jej dokładnego planu, noclegi możesz rezerwować na miejscu. Green Velo umieściło na swojej stronie listę gospodarstw agroturystycznych, pensjonatów, domków wypoczynkowych, hoteli , schronisk, zajazdów, a nawet… zamków. Obiekty mają status Miejsca Przyjaznego Rowerzystom.
Planujesz wycieczkę rowerową po Polsce? Sprawdź 9 najlepszych polskich tras.
Południe Polski – na kulinarno-przemysłowym szlaku
Śląskie Smaki – kulinarna wyprawa na południe Polski
Kto nie jadł rolady z kluskami i modrą kapustą? „Niedzielny łobiod” to kulinarna wizytówka Śląska. Tutejsza kuchnia to jedna z najlepiej rozpoznawalnych kuchni regionalnych w Polsce.
Szlak kulinarny Śląskie smaki to nie lada gratka dla gastro-entuzjastów. Powstał z inicjatywy Śląskiej Organizacji Turystycznej w 2012 roku, jako jedna z pierwszych akcji tego typu w kraju. Na szlaku znajdują się restauracje, które serwują tradycyjne dania regionu, przygotowywane z poszanowaniem przekazywanych od pokoleń receptur. To wbrew pozorom nie tylko wspomniana już rolada, ale i specjały kuchni beskidzkiej, jurajskiej, czy zagłębiowskiej. Warto spróbować choćby popularnej zalewajki, placków ze szpyrkami czy serula, żuru na maślance. Szlak otrzymał także nagrodę Komisji Europejskiej w Międzynarodowym Konkursie EDEN na Najlepszą Europejską Destynację Turystyczną 2015.
Wizytę na kulinarnym szlaku warto zaplanować w terminie festiwalu „Śląskie smaki”, który co roku gromadzi smakoszy w jednej z miejscowości województwa śląskiego. Tegoroczna edycja zaplanowana jest na 19 września.
Porada: Restaurację ze szlaku rozpoznasz przed wejściem do niej. Na drzwiach lokalu znajdziesz oznaczenie „Śląskie Smaki”. A w menu – specjalną wkładkę z regionalnymi przysmakami.
Szlak Orlich Gniazd – wędrówka śladami historycznych zamków
Kalorie zdobyte na kulinarnym szlaku spalisz na prawdziwym Szlaku Orlich Gniazd. Jura Krakowsko-Częstochowska przez którą przebiega, jest jednym z najpiękniejszych regionów Polski.To kraina jaskiń, skalistych wzgórz, wapiennych ostańców i wąwozów porośniętych lasami pagórków. Szlak długi na niespełna 190 km wiedzie wśród ruin piastowskich zamków, w towarzystwie pięknego krajobrazu.
Na liczącym blisko 160 km jurajskim szlaku zobaczysz między innymi zamki w: Olsztynie, Bobolicach, Mirowie, Ogrodzieńcu, Pilicy, Smoleniu, Ojcowie i wreszcie – Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie. Taka wędrówka (choć szlak można przebyć także rowerem lub konno) to potężna dawka polskiej historii zaklęta w wiekowych warowniach, w większości wzniesionych za panowania Kazimierza Wielkiego. Będąc w okolicy warto skorzystać z dodatkowych atrakcji, takich jak kurs wspinaczki skalnej.
Porada: W okolice bez problemu dotrzesz bez auta – pociągiem do Częstochowy lub Krakowa. Szlak jest dobrze oznakowany. Na pieszą wyprawę warto zarezerwować minimum 7 dni, fani jednośladów poradzą sobie z przebyciem trasy w weekend.
Gdzie nocować: Szlak prowadzi z Częstochowy do Krakowa, choć miejsce startu jest dowolne. Miejsca noclegowe po drodze to przede wszystkim agroturystyki, choć nie brakuje tak ciekawych propozycji, jak nocleg na zamku w Bobolicach. Na początek lub koniec wycieczki zarezerwuj hotel w Krakowie.
Ojcowski Park Narodowy – kraina skalnych formacji
Przemierzanie obu szlaków, Śląskich smaków i Orlich Gniazd, warto połączyć z wizytą w Ojcowskim Parku Narodowym. Park utworzony został w 1956 r. na powierzchni 1571 ha, obecnie jednak zajmuje powierzchnię prawie 2146 ha. Jest najmniejszym polskim parkiem narodowym.
Zwiedzanie parku odbywa się wyłącznie po wyznaczonych szlakach. Te prowadzą przez najbardziej atrakcyjne obszary z takimi skalnymi formacjami, jak Brama Krakowska, Maczuga Herkulesa czy Igła Deotymy. Park słynie z ponad 400 jaskiń, wśród których dwie – jaskinia Łokietka (320 m) i jaskinia Ciemna (230 m), otwarte są dla zwiedzających.
Porada: Okolica słynie z pstrąga ojcowskiego, którego hodowla sięga lat 30. ubiegłego wieku. Fanów enoturystyki zachwyci wizyta z degustacją w Winnicy Krokoszówka Górska należącej do Małopolskiego Szlaku Winneho. Jest ona zlokalizowana nieopodal wejścia na zielony szlak w Smardzowicach.
Gdzie nocować: Park od Krakowa dzieli jedyne 20 km, więc warto postawić na nocleg właśnie w stolicy Małopolski, przy okazji dokładniej ją zwiedzając. Wybierając się do parku na dłużej, szukaj noclegu w Ojcowie. Popularne są w nim pokoje gościnne oferowane przez pensjonaty i hotele.
Szlak Zabytków Techniki – przemysłowe dziedzictwo Śląska
Turystyka industrialna w Polsce? Wybierz się na Szlak Zabytków Techniki, jeden z głównych produktów turystycznych województwa śląskiego. Trasa łączy w sobie łącznie 40 obiektów związanych z tradycją górniczą, hutniczą, energetyką, kolejnictwem, łącznością, produkcją wody oraz przemysłem spożywczym. Na trasie warte zobaczenia są między innymi Kopalnia Guido w Zabrzu, Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach (wpisana na listę UNESCO), Muzeum Chleba w Radzionkowie, Sztolnia Królowa Luiza, Park Tradycji w Siemianowicach Śląskich, Muzeum Tyskich Browarów Książęcych czy Browar w Żywcu.
Co roku organizowane jest święto Szlaku Zabytków Techniki – Industriada. To jednodniowy festiwal odbywający się w kilkudziesięciu śląskich miastach i obiektach na szlaku.
Porada: Szlak Zabytków Techniki i pozostałe z wymienionych miejsc na południu Polski to gotowy pomysł na udaną rowerową wyprawę. Dysponując tygodniem wolnego możesz zaplanować trasę pełną atrakcji przyrodniczych, kulturalnych, kulinarnych i przemysłowych.
